อาณาจักรตามพรลิงค์
อาณาจักรตามพรลิงค์ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นอาณาจักรนครศรีธรรมราชนั้น เป็นอาณาจักรโบราณที่มีมาตั้งแต่ก่อนสมัยพุทธศตวรรษที่ 7 มีศูนย์กลางอยู่ที่นครศรีธรรมราชในปัจจุบัน(อาจจะเป็นบริเวณบ้านท่าเรือ หรือบ้านพระเวียง) อยู่ทางด้านเหนือของอาณาจักรลังกาสุกะ(บริเวณปัตตานี) มีอาณาเขตทางตะวันออก และตะวันตกจรดทะเลอันดามันถึงบริเวณที่เรียกว่าทะเลนอก
ต้นกำเนิดตามพรลิงค์
คำว่า “ตามพรลิงค์” ปรากฏอย่างชัดเจนที่สุดในศิลาจารึกหลักที่ 24 พบที่วัดเวียง อำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี จารึกด้วยอักษรขอม ภาษาสันสกฤต ปรากฏคำว่า “ตามพรลิงเคศวระ” กับ “ตามพรลิงเคศวร” มีความหมายเดียวกันคือเป็นชื่อสถานที่หมายถึงเมือง เพราะในรูปประโยคแปลได้ความว่า “พระเจ้าผู้ครองเมืองตามพรลิงค์” หรือ “พระผู้เป็นใหญ่ในตามพรลิงค์”
มรดกทางวัฒนธรรม
1. ศิลปกรรม พระบรมธาตุ วัดพระมหาธาตุ จังหวัดนครศรีธรรมราช พระพุทธสิหิงค์2. ศาสนา อาณาจักรนครศรีธรรมราช มีการติดต่อกับลังกา และเป็นอาณาจักรแรกที่รับเอาพุทธศาสนานิกายเถรวาท ลัทธิลังกาวงศ์ เข้ามานับถือและกลายเป็นศูนย์กลางเผยแพร่พระพุทธศาสนาบนคาบสมุทรมลายู และยังเผยแพร่ไปยังกรุงสุโขทัยด้วย อันเป็นผลให้พระพุทธศาสนานิกายเถรวาทฝังรากลึกลงในสังคมไทยตั้งแต่นั้นมา
3. การปกครอง จัดการปกครองตามแบบของอินเดียแบบเทวราช มีพระมหากษัตริย์เป็นสมมุติเทพ
ความเสื่อมของอาณาจักรตามพรลิงค์
ประมาณพุทธศตวรรษที่ 19 แคว้นนครศรีธรรมราชตกเป็นประเทศราชของอาณาจักรสุโขทัยสมัยพ่อขุนราม คำแ หงมหาราชและถูกผนวกรวมกับอาณาจักรอยุธยาในเวลาต่อมา
